Bách hợp là một loài hoa dáng hình lộng lẫy, kiêu sa và mùi hương thơm dễ chịu, thanh tao. Bách hợp mang trên mình ý nghĩa tượng trưng cho vẻ đẹp thuần khiết, sự hòa thuận tốt lành. Nhưng không chỉ có vậy, chúng còn là một vị thuốc giúp an thần, bổ tim phổi, chữa ho. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu kĩ hơn về loài hoa – vị thuốc này trong bài viết dưới đây nhé.

Bách hợp Tên gọi khác: Bách hợp, Tỏi rừng Tên khoa học: Lilium brownii F.E. Br. var. colchesteri Wils Họ: Hành Tỏi (Liliaceae) Công dụng: Ho lao, ho máu, thổ huyết, đau tim, phù thũng, đau cổ Họng, đau bụng (sao qua).

Mô tả

• Cây thân thảo cao khoảng 0,5 m, sống lâu năm.
• Lá mọc so le hình mác, nhẵn, dài 2-15cm, rộng 0,5- 3,5cm.
• Hoa đầu cành gồm 2-6 hoa lớn, hình loa kèn dài 14-16cm, miệng có 6 cánh màu trắng hay hơi hồng, cuống dài 3-4cm.
• Quả nang dài 5-6cm, mở theo 3 van. Hạt rất nhiều, xếp thành chồng, hình trái xoan, đường kính 1cm hay hơn.

Cây có hình dáng giống hoa loa kèn (Hoa màu trắng, có khi màu hồng nhạt) . Cây thường mọc hoang ở một số nơi như vùng núi Lạng Sơn, Lào Cai, Quảng Ninh nhưng cũng rất hiếm gặp.

Bộ phận dùng

Củ là bộ phận được sử dụng làm thuốc.

Cách chế biến và thu hái

Hàng năm vào đầu mùa thu từ tháng 7 đến tháng 8 âm lịch, khi lá cây bắt đầu khô héo thì đào lấy củ, bóc tách rồi đem rửa sạch phơi khô dùng dần làm thuốc.

• Cách bào chế: Theo Trung Y: Đào củ về, rửa sạch đất cát, phơi cho hơi se se, tách ra từng vẩy,tép, phơi khô hoặc nhúng qua nước sôi phơi khô.

Thành phần hóa học

• Trong bách hợp có chứa 30% là tinh bột, 4% protit, 0,1% chất béo và Vitamin C còn lại là chất xơ.

Vị thuốc Bách hợp

Tính vị: Vị đắng, tính hơi hàn.

Quy kinh: Vào kinh Tâm, Phế.

Công dụng: Nhuận Phế cầm ho, thanh tâm an thần.

Chủ trị: Ho lao, ho máu, thổ huyết, đau tim, phù thũng, đau cổ Họng, đau bụng (sao qua).

Liều dùng

• Ngày dùng từ 10 – 12g.

Bài thuốc có vị Bách hợp

Trị ho không thôi, hoặc trong đàm có máu: Khoản đông hoa, Bách hợp (sấy, hấp) lượng bằng nhau. Thuốc trên nghiền nhỏ, luyện mật làm hoàn lớn bằng hạt nhãn . Mỗi lần 1 hoàn, sau bữa ăn, trước khi đi ngủ nhai nhỏ, nước gừng nuốt ngậm tan tốt nhất. (Tế sinh phương, Bách hoa cao).

Trị bệnh phổi thổ huyết: Bách hợp mới giã nước, hòa nước uống, cũng có thể nấu ăn. (vệ sinh giản dị phương)

Trị tạng Phế ủng nhiệt phiền muộn: Bách hợp mới 4 lượng, dùng mật nửa chén nhỏ, trộn với Bách hợp, hấp cho mềm, thường ngậm bằng quả táo, nuốt nước. (Thánh huệ phương).

Trị tai điếc, tai đau : Bách hợp khô nghiền bột, uống 2 chỉ với nước ấm, ngày 2 lần. (Thiên kim phương)

Chữa triệu chứng đau ngực thổ huyết: Bách hợp giã nát vắt lấy nước uống

Chữa viêm phế quản các chứng ho: Bách hợp 30g, Mạch môn 10g, Bạch bộ 8g, Thiên môn10g, Tang bì 12g,ý dĩ 15g, nước 1 lít. Sắc còn lại 400ml, chia 3 lần uống trong ngày

Kiêng kỵ :

• Không dùng trong các trường hợp ho do phong, hàm xâm nhiễm hoặc tiêu chảy do Tỳ Vị bị hàn.